Hoe de stem werkt 3: articulatie & resonantie / How the voice works 3: articulation & resonance

In de vorige blogposts over hoe de stem werkt, heb ik uitgelegd hoe de geluid wordt gemaakt door lucht uit de longen die door de stembanden wordt geperst: de basis van de stem. Alleen… het geluid wat van je stembanden komt klinkt helemaal niet als een stem zoals je die kent. Hoe zit dat?

Het stemgeluid dat door je stembanden gemaakt wordt klinkt eigenlijk als een soort gezoem. In het filmpje van de Mayo Clinic op Youtube kun je bij 0.41s goed horen hoe dat klinkt. 

De stembanden kunnen bijvoorbeeld de toonhoogte bepalen en of iets hard of zacht klinkt. Het geluid dat wij als een stem herkennen, wordt echter voor een groot deel gevormd en versterkt door articulators en resonators van het spraakkanaal.

De articulators zijn o.a. de tong, lippen, verhemelte en de tanden: allemaal betrokken bij het uitspreken, oftewel articuleren. De resonators zijn de holtes waarin het geluid vibreert en versterkt wordt, zoals de keel, mond, neus en bijholtes. Als je vorm van de resonators verandert, bijvoorbeeld smaller of wijder, langer of korter maakt, verander je de klank van de stem. De articulators dragen bij aan de vormen van een deel de resonators, bijvoorbeeld de houding van je tong in je mond kan de vorm van de mondholte veranderen. Hoe de lippen gesloten of open zijn, getuit of met een brede glimlach: het beïnvloedt allemaal hoe de stem wordt gevormd en versterkt. Het lijkt een beetje op een ouderwetse grammofoon, daarbij wordt het geluid (gekras) van de naald op de plaat gevormd in de geluidsdoos en versterkt door de wijd uiteenlopende hoorn. 

Laten we eens kijken naar de tong als voorbeeld: als het achterste deel van de tong wat omhoog komt, dan klinkt het stemgeluid iets donkerder of warmer. Als je je tong wat meer naar voren plaatst, dan wordt het geluid helderder en minder warm. De houding van de tong heeft een grote invloed op de klank van klinkers. Zo ligt bij de klinker “i” de tong veel meer voorin de mond en klinkt deze helderder dan bijvoorbeeld bij de klank “oe”, waarbij de tong achter in de mond en hoger is.

Voor elke muziekstijl gelden verschillende stilistische keuzes voor de stem. Zo wordt bijvoorbeeld voor klassieke zang het strottehoofd laag gehouden en het zachte achterste deel van het gehemelte omhoog. Hierdoor wordt de keelholte (spraakkanaal) verlengd en dat creëert deels het kenmerkende geluid van klassieke zang. De klinkers worden ook minder breed gezongen dan bij bijvoorbeeld popmuziek, waarbij de mond vaak iets wijder en de klank van de stem wat harder is. 

Ieder mens is anders en daarom zijn de bouw en vorm van het spraakkanaal en het strottehoofd bij iedereen anders. Hoe je je instrument optimaal gebruikt kan dus voor iedere zanger(es) anders zijn. Bij zangles leer je het naast het goed gebruiken van je stembanden dus ook hoe je het beste kunt articuleren en het spraakkanaal optimaal kunt gebruiken, zodat de stem goed resoneert, de klank van de stem is hoe je die hebben wilt en past bij de muziekstijl die je zingt.

Voor de vorige blogpost over hoe je stem werkt, kun je hier klikken.

In the last blog posts on how the voice works, I explained how sound is created by pushing air from the lungs through the vocal folds, which is the basis of the voice. The sound created by the vocal folds, however, does not sound at all like a voice as we know it. How is that possible?

The sound made by your vocal folds actually sounds like a buzz, you can hear what that sounds like in the video on Youtube by the Mayo Clinic at 0.41s.

The vocal folds can change the pitch of the sound or its dynamics (soft or loud sound). The sound which we recognise as what a voice sounds like is largely shaped and amplified by articulators and resonators in and around the vocal tract. 

Examples of articulators are the tongue, lips, palate and teeth: they are all involved in the shaping, or articulating the sound. Resonators are the cavities in which sounds vibrate and where sounds get shaped and amplified, like the throat, mouth and sinuses. When you change the shape of resonators, e.g. widen or narrow, lengthen or shorten, you change the sound of the voice. The articulators contribute to the shape of resonators: the position of the tongue in your mouth can change the shape of the cavity that is your mouth. How lips are open or closed, pouty or in a wide smile: it all influences how the sound of your voice is modified and amplified. Just imagine an old-fashioned gramophone: the scratchy sound of the needle on the record is shaped in the sound box and then amplified by the wide shape of the horn.

Let us look at the tongue as an example: when the back of the tongue is raised, the sound of the voice is warmer or darker. When the tongue is placed forward, the sound becomes clearer and brighter. The tongue has a great influence on what vowels sound like. E.g. in the vowel “ee” the tongue position is much more forward in the mouth than in the sound of “oo” where the tongue is raised in the back of the mouth.

For each musical style there are different stylistic choices for the voice. In classical singing, for example, the larynx is kept low and the soft palate in the back of the mouth is raised. This lengthens the throat (vocal tract) and that contributes to the typical sound of classical singing. Vowels are generally sung less widely than in modern pop music, where the mouth is usually wider and the sound of the voice a bit louder.

Every person is different and that is why the build and shape of the vocal tract and voice box are different for each person too. How you to use your instrument optimally, can therefore differ for each singer. During singing lessons you not only learn how to use your vocal folds correctly, but also how to articulate and use the resonation of the vocal tract optimally. This way your voice is resonant, the sound of your voice is the way you like it and suits the style of music that you sing in. 

Click here, if you would like to read the previous blog post about how the voice works.